Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej Instytutu Pamięci Narodowej działa od maja 2014 roku.
Do Centrum może zwrócić się każdy, kto chce poznać losy swoich bliskich, poszkodowanych przez obu okupantów. Centrum w miarę możliwości udziela kompleksowej informacji, na podstawie archiwów i baz danych, o ofiarach represji nie tylko z lat wojny, ale również po jej zakończeniu. Instytut dysponuje największym zbiorem danych o losach Polaków w czasie II wojny światowej. To nie tylko archiwa przejęte od poprzedniczki IPN - Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ale również Baza Międzynarodowej Służby Poszukiwawczej w Bad Arolsen w Niemczech, która zawiera informacje dotyczące ponad 17 mln osób.
Informacje o ofiarach represji niemieckich i sowieckich można uzyskać, zwracając się listownie na adres:
Instytut Pamięci Narodowej
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej
ul. Janusza Kurtyki 1, 02-676 Warszawa
z dopiskiem „Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej”
lub mailowo na adres: ofiary@ipn.gov.pl.
Tel. (22) 566 25 61
Tel. (22) 566 25 74
Tel. (22) 581 86 12
Ofiary okupacji niemieckiej
Dokumenty na temat represji i zbrodni niemieckich, popełnionych na Polakach i obywatelach innych narodowości w latach 1939–1945, znajdują się w przejętych przez Instytut Pamięci Narodowej – Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu materiałach, zgromadzonych przez jego poprzedniczkę, tj. Główną Komisję Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Archiwum GKBZpNP stanowi łącznie 3500 m.b. materiałów ewidencyjno-kartotecznych i aktowych.
W przechowywanej dokumentacji są zarówno materiały wytworzone przez urzędy i organa bezpieczeństwa III Rzeszy, w tym m.in. przez Ministerstwo Sprawiedliwości Rzeszy (Reichsjustizministerium),Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeszy (Auswärtiges Amt), Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotniczą (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei), Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy (Reichssicherheitshauptamt), Tajną Policję Państwową (Geheime Staatspolizei), jak i przez samą Główną Komisję oraz instytucje zagraniczne, w tym m.in. przez Komisję Narodów Zjednoczonych do spraw Zbrodni Wojennych (United Nations War Crimes Commission) i Amerykańskie Trybunały Wojskowe w Norymberdze (US Nuremberg Military Tribunals).
Ich uzupełnienie stanowią archiwalia, które Główna Komisja otrzymała w wyniku współpracy wielostronnej z instytucjami zagranicznymi i polskimi archiwami państwowymi, a także materiały przekazane przez osoby prywatne.
W zasobie przejętym od Głównej Komisji znajduje się wiele bezcennych dokumentów, takich jak raport Jürgena Stroopa, dotyczący likwidacji getta w Warszawie, dziennik generalnego gubernatora Hansa Franka czy też pamiętnik Johanna Paula Kremera, lekarza SS w obozie koncentracyjnym Auschwitz--Birkenau. Zebrane archiwalia były wykorzystane m.in. w procesie toczącym się po zakończeniu II wojny światowej przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze oraz w postępowaniach karnych przed polskim Najwyższym Trybunałem Narodowym (procesy Rudolfa Hössa oraz załogi obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau i in.). Niezwykłą wartość historyczną przedstawiają również oryginalne materiały z obozów koncentracyjnych: Auschwitz-Birkenau, Buchenwald, Dachau, Gross-Rosen, Mauthausen, Mittelbau, Ravensbrück i Sachsenhausen,a także zbiór akt więziennych z lat 1944–1956, wśród których znajdują się m.in. więzienne akta osobowe rotmistrza Witolda Pileckiego.
Obok dokumentów niemieckojęzycznych, w zasobie znajdują się także akta postępowań karnych wszczętych na podstawie dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców narodu polskiego, jak również akta prokuratorskie spraw umorzonych i zawieszonych na podstawie przedmiotowego dekretu, akta przeciwko zbrodniarzom nazistowskim i osobom oskarżonym o współpracę z okupantem.
W tej grupie archiwaliów na szczególną uwagę zasługują m.in. dokumenty procesowe Ericha Kocha, byłego Gauleitera Prus Wschodnich, oraz osób skazanych za głoszenie prawdy o zbrodni katyńskiej.
W latach 1945–1998 Komisja zgromadziła unikatową w skali światowej dokumentację, składającą się z ok. 900 zespołów archiwalnych, 270 kartotek historycznych, 20 kartotek pomocniczych (jest wśród nich m.in. kartoteka osobowa zbrodniarzy hitlerowskich, licząca blisko 1 000 000 kart, wykorzystywana do sporządzania wniosków ekstradycyjnych oraz do aktów oskarżeń w procesach karnych toczonych przed sądami polskimi), 1800 mikrofilmów, tyle samo afiszów i plakatów oraz 120 000 zdjęć.
Cennym uzupełnieniem zasobu ewidencyjno-kartotecznego i aktowego jest elektroniczna baza danych Międzynarodowej Służby Poszukiwawczej w Bad Arolsen.
